Thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài theo quy định mới nhất

Thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài được thực hiện tương đối khác biệt so với các thủ tục ly hôn trong nước. Một số vấn đề còn gặp nhiều khó khăn và vướng mắc vì thủ tục chưa được áp dụng phổ biến đối với nhiều người. Vì thế, bài viết dưới đây của Toàn Tâm sẽ giúp bạn có thêm những thông tin hữu ích về thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài và những thông tin liên quan khác.

Ly hôn có yếu tố nước ngoài là gì? 

Ly hôn có yếu tố nước ngoài là gì?

Luật Hôn nhân và gia đình đã dành nhiều điều luật quy định về vấn đề ly hôn có yếu tố nước ngoài. Hiện nay, luật vẫn chưa quy định cụ thể, rõ ràng về định nghĩ thế nào là “Ly hôn có yếu tố nước ngoài”. Tuy nhiên, những trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài được hiểu dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định như sau:

Điều 663. Phạm vi áp dụng

2. Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là quan hệ dân sự thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, pháp nhân nước ngoài;

b) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài;

c) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.

Vì quan hệ hôn nhân và gia đình hay quan hệ ly hôn đều thuộc phạm trù quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. Vì thế, có thể dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự để hiểu và áp dụng quy định pháp luật về quan hệ ly hôn có yếu tố nước ngoài.

Ngoài ra, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 đã quy định rõ về quan hệ hôn nhân có yếu tố nước người như sau:

Điều 3. Giải thích từ ngữ

25. Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là quan hệ hôn nhân và gia đình mà ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; quan hệ hôn nhân và gia đình giữa các bên tham gia là công dân Việt Nam nhưng căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài.

Như vậy, có thể hiểu “ly hôn có yếu tố nước ngoài là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng giữa vợ và chồng thuộc trường hợp:

• Ít nhất một trong hai bên là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; 

• Giữa công dân Việt Nam với nhau mà căn cứ xác lập, thay đổi, chấm dứt mối quan hệ hôn nhân theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài; 

• Tài sản liên quan đến việc ly hôn ở nước ngoài.”

Thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài

Căn cứ theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 như sau:

Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện

3. Những tranh chấp, yêu cầu quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này mà có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này.

Điều 37. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh

1. Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc sau đây:

a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này, trừ những tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện quy định tại khoản 1 và khoản 4 Điều 35 của Bộ luật này;

Như vậy, vụ việc ly hôn có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp tỉnh. 

Vậy tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi đăng ký kết hôn hay nơi cư trú của vợ hoặc chồng sẽ giải quyết? Căn cứ theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 như sau:

Điều 39. Thẩm quyền của Tòa án theo lãnh thổ

1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:

a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;

b) Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;

c) Đối tượng tranh chấp là bất động sản thì chỉ Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết.

Như vậy, căn cứ theo quy định này, thẩm quyền theo lãnh thổ bơi bị đơn cư trú, làm việc. Vì thế, Tòa án cấp tỉnh nơi người bị khởi kiện ly hôn cư trú có thẩm quyền giải quyết ly hôn.

Trong trường hợp người bị khởi kiện đang ở nước ngoài, không biết nơi cư trú, làm việc của bị đơn, thì thẩm quyền giải quyết được thực hiện theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 như sau:

Điều 40. Thẩm quyền của Tòa án theo sự lựa chọn của nguyên đơn, người yêu cầu

1. Nguyên đơn có quyền lựa chọn Tòa án giải quyết tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động trong các trường hợp sau đây:

a) Nếu không biết nơi cư trú, làm việc, trụ sở của bị đơn thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở cuối cùng hoặc nơi bị đơn có tài sản giải quyết;

c) Nếu bị đơn không có nơi cư trú, làm việc, trụ sở ở Việt Nam hoặc vụ án về tranh chấp việc cấp dưỡng thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi mình cư trú, làm việc, có trụ sở giải quyết;

Như vậy, nếu không biết địa chỉ cư trú, làm việc của bị đơn hiện tại thì bạn có thể nộp đơn khởi kiện ly hôn tại Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở cuối cùng hoặc nơi bị đơn có tài sản giải quyết. Nếu không có nơi cư trú, làm việc thì nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nơi mình cư trú, làm việc, có trụ sở giải quyết. 

Đối với trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài có tài sản là bất động sản nằm trong lãnh thổ Việt Nam thì tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi có bất động sản giải quyết. Nếu tài sản là bất động sản nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam thì thẩm quyền giải quyết theo pháp luật của nước nơi có bất động sản. 

Thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài

Thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài thực hiện tương tự như thủ tục ly hôn với người nước ngoài hay các thủ tục ly hôn khác như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Người xin ly hôn viết đơn xin ly hôn và gửi bộ hồ sơ xin ly hôn tới Tòa án có thẩm quyền giải quyết. Hồ sơ xin ly hôn có yếu tố nước ngoài gồm các tài liệu sau:

• Đơn xin ly hôn

• Bản sao căn cước công dân hoặc giấy chứng thực cá nhân (hộ chiếu, thẻ căn cước công dân); Hộ khẩu (có sao y bản chính);

• Bản chính Giấy chứng nhận kết hôn, trường hợp mất bản chính giấy chứng nhận kết hôn thì bạn có thể tham khảo thông tin tại đây; 

• Nếu vợ, chồng đăng ký kết hôn theo pháp luật nước ngoài muốn ly hôn tại Việt Nam thì phải hợp thức lãnh sự giấy đăng ký kết hôn và làm thủ tục ghi chú vào sổ đăng ký tại Sở Tư Pháp. Trường hợp các bên không tiến hành ghi chú thì trong đơn xin ly hôn phải trình bày rõ lý do không ghi chú kết hôn. 

• Bản sao giấy khai sinh con (nếu có);

• Bản sao chứng từ, tài liệu về quyền sở hữu tài sản (nếu có tranh chấp);

Hồ sơ ly hôn bao gồm những giấy tờ gì?

Bước 2: Tòa án có thẩm quyền thụ lý, xem xét theo quy định pháp luật. Nếu hồ sơ đúng theo quy định, Tòa án ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí đến người nộp đơn ly hôn. 

Bước 3: Người nộp đơn ly hôn nộp tiền tạm ứng án phí và nộp biên lai nộp tiền tạm ứng án phí đến Tòa án. Tòa án thụ lý ra thông báo thụ lý vụ án gửi đến Viện kiểm sát và các đương sự liên quan. 

Bước 4: Tòa án tiến hành giải quyết ly hôn theo thủ tục pháp luật quy định. 

Thời hạn giải quyết ly hôn với người nước ngoài 

Tùy thuộc vào vụ việc cụ thể mà thời hạn giải quyết ly hôn với người nước ngoài khác nhau. Tuy nhiên, căn cứ theo Điều 203 thời hạn chuẩn bị xét xử là 4 - 6 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án. Thời hạn chuẩn bị mở phiên tòa từ 1 - 2 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử. Như vậy, thời hạn giải quyết ly hôn với người nước ngoài tối đa khoảng 8 tháng. 

Trên đây là các thông tin giúp bạn nắm rõ các quy định pháp luật mới nhất về thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài. Thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài thường liên quan đến ủy thác tư pháp. Vì thế, quá trình giải quyết có thể tốn thời gian hơn so với các vụ án ly hôn thông thường khác.